Had Frank Raes de wedstrijd tussen Eupen en Moeskroen van commentaar voorzien, dan had hij ons ongetwijfeld weer herinnerd aan het ‘Mirakel van Vitosha’. Een klein mirakel was het alleszins, gisteren aan de Kehrweg, waar KAS Eupen tegen de degradatie vocht. Tot twintig minuten voor tijd had de thuisploeg nog geen enkele keer gescoord en leek KV Mechelen, die andere degradatiekandidaat, makkelijk op weg om zich te redden. Tot een kleine, onbekende Japanner van Eupen en een krasselend Moeskroen er anders over beslisten. Eindresultaat: 4-0. Exit Mechelen, ondanks een 2-0 overwinning tegen Waasland-Beveren. Wrang. En wraakroepend.
Johan Timmermans, voorzitter van KV Mechelen, dacht er dan ook het zijne van. ‘Na 70 minuten zag alles er heel mooi uit, maar op een kwartier tijd sloeg alles om. Hoe zoiets kan? Dat moet je aan de mensen in Eupen vragen. Ik heb de goals wel al gezien en heb mijn bedenkingen bij de passiviteit bij sommige spelers van Moeskroen. Toen onze coach (Dennis van Wijk, red.) weken geleden zei hoe het eraan toe zou gaan, kreeg hij de wind van voren. Maar nu krijgt hij gelijk.’
‘2-0 en 4-0 ginder. Surprise surprise’, zei Dennis van Wijk. ‘Ik denk dat heel België een beetje gedegouteerd is. Het is schering en inslag, iedereen vindt het normaal. In het Belgisch voetbal kan absoluut alles.’
‘Absurd tot de derde macht’
Hebben Eupen en Moeskroen het echt op een akkoordje gegooid? Elk weekend wordt wel ergens in de Jupiler Pro League geblunderd. Dat wil nog niet zeggen dat al die matchen ‘verkocht’ zijn. Moeskroen was tegen Eupen zelfs lange tijd de betere ploeg. Tot het licht uitging. Als Mechelen vier keer had gescoord, dan was er op de Kehrweg nog wel een vijfde binnengewaaid, is bij velen het gevoel. Maar een buikgevoel is nog geen begin van bewijs. De voorzitter van Moeskroen reageerde dan ook furieus. Samengevat: dat ze maar met eens komen met die bewijzen. Ze zullen ze niet vinden.
Sportjournalisten gunnen Moeskroen het voordeel van de twijfel. ‘Het niveau in de Jupiler Pro League is nu eenmaal niet zo hoog dat elk doelpunt een gevolg is van een oogstrelende aanvallende actie’, schrijft Ludo Vandewalle van Het Nieuwsblad. Voor Peter Vandenbempt (VRT radio) had KV Mechelen in de laatste tien minuten nog kansen genoeg om ook vier keer te scoren. ‘Als KV die doelpunten gemaakt had, dan hadden ze in Eupen zeker dezelfde bedenkingen gemaakt.’
Hans Vandeweghe (De Morgen) is scherper. ‘Moeskroen dat een wedstrijd in handen heeft en plots uit het niks drie goals in zeven minuten binnenkrijgt, precies het aantal doelpunten dat Eupen nodig heeft, is absurd tot de derde macht. Voetbal is toeval, maar de kans dat daar niks is geregeld, is klein.’
Remember Kortrijk-Moeskroen
Als al sprake is van matchfixing, is de kans ook klein dat het ooit bewezen wordt. Zelf is KV Mechelen niet meteen van plan een klacht in te dienen, en het bondsparket schiet niet in actie zonder dat er een klacht is. Zelfs als er een klacht zou komen, zou de bondsprocureur niet veel kunnen beginnen.
‘Vergeet niet dat wij nauwelijks onderzoeksmiddelen hebben’, zegt bondsprocureur Marc Rubens in Het Nieuwsblad. ‘Wij mogen geen telefoontaps doen, bankrekeningen nakijken, … Dat mag het federaal parket wel. Zij kunnen eventuele omkoping, waar op dit moment nog geen aanwijzing voor is, veel beter onderzoeken.’
Bij Westerlo weten ze hoe KV Mechelen zich voelt. Op de laatste speeldag van vorig seizoen degradeerde Westerlo na een al even bizarre nederlaag van KV Kortrijk tegen ... Moeskroen, waardoor Moeskroen in de hoogste klasse bleef. Ook toen regende het speculaties dat de wedstrijd was gefikst. Het federaal parket moeide er zich mee. Niet dat er een officiële klacht was. Er kwam zelfs geen gerechtelijk onderzoek. Toch gingen speurders van de speciale voetbalcel zowel bij de voorzitter van Kortrijk als die van Westerlo langs. Om te vragen of zij weet hadden van gesjoemel. Niemand die er ooit nog iets over heeft gehoord.
Fair play? Think again
Het verbaast Els De Waegeneer (UGent) niet. ‘Bij vermoedens over matchfixing is het zeer moeilijk om bewijzen te vinden. Als spelers vermoedens hebben, zwijgen ze er meestal in alle talen over.’
De Waegeneer deed aan de vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen onderzoek naar matchfixing. Tussen september en december vorig jaar bevroeg ze 614 spelers, trainers en scheidsrechters uit het voetbal, tennis en badminton. Of ze er al mee in aanraking waren gekomen. En hoe ze daarop hadden gereageerd.
De resultaten zijn reden genoeg om niet naïef te kijken naar de voetbalwereld. ‘Ik kan mij moeilijk over de wedstrijd van dit weekend uitspreken’, benadrukt ze, ‘maar wat er is gebeurd, zou wel eens een illustratie kunnen zijn van wat ons onderzoek aantoont.’ Dat is dat matchfixing om sportieve redenen vaker voorkomt dan we denken, en dat ‘fixers’ zich meestal van geen kwaad bewust zijn en het niet erg vinden om het ‘op een akkoordje te gooien’, voor wat geld of vaten bier. Fair play? Think again.
De Waegeneer: ‘Bij gokgerelateerde matchfixing (zoals de zaak van de gokchinees Zheyun Ye, red.) gaat het erom grof geld te verdienen door op de uitslag van een wedstrijd in te zetten. Bij matchfixing om sportieve redenen maken spelers onderling, of met een trainer of scheidsrechter afspraken over winst of verlies, een gele kaart of een penalty, om een tegenstander in een volgende ronde te ontwijken. Of om bijvoorbeeld degradatie te voorkomen. 614 spelers, trainers en scheidsrechters werkten aan ons onderzoek mee. In 138 gevallen werd melding gemaakt van (pogingen tot) matchfixing. In negen op de tien gevallen bleek het om sportieve fixing te gaan.’
Volgens De Waegeneer is sportieve fixing vooral een probleem in het voetbal, ook in het professionele voetbal. ‘In het tennis en badminton kwam dit in veel mindere mate voor.’
Of ze ook spelers van Eupen of Moeskroen heeft bevraagd? De Waegeneer lacht. ‘Dat weet ik niet. De enquêtes zijn anoniem afgenomen. En als ik het al zou weten, zou ik het niet zeggen.’